Σκωληκοειδίτιδα (Τυφλό)
Η σκωληκοειδίτιδα γνωστή ως „τυφλό“ είναι η φλεγμονή της σκωληκοειδής απόφυσης, που είναι ένας σωληνοειδής σχηματισμός που εξορμάται απο το αρχικό τμήμα του παχέος εντέρου. Τα τυπικά συμπτώματα είναι αρχικά ένας γενικός πόνος ΄ή δυσφορία συχνά στην άνω κοιλία που εξελίσσεται σε οξ΄υ πόνο εντοπισμένο στην δεξιά κάτω κοιλία. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η φλεγμονή μπορεί να γίνει απειλητική για την ζωή.
• Τι είναι η σκωληκοειδίτιδα και από τί προκαλείται;
• Συμπτώματα: Πώς παρατηρώ ότι έχω σκωληκοειδίτιδα;
• Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της σκωληκοειδίτιδας;
• Πώς γίνεται η διάγνωση;
• Ποιές θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν;
• Πόσο καιρό μένετε στο νοσοκομείο;
Τι είναι η σκωληκοειδίτιδα και από τί προκαλείται;
Η σκωληκοειδίτιδα, η οποία αναφέρεται ως “τυφλό” στην καθομιλουμένη, είναι στην πραγματικότητα μια φλεγμονή που εντοπίζεται στην σκωληκοειδή απόφυση, αλλά μπορεί να επεκταθεί και στο τυφλό που είναι το αρχικό τμήμα του παχέος εντέρου.
Σε ορισμένες περιπτώσεις η φλεγμονή οφείλεται στην απόφραξη της σκωληκοειδούς απόφυσης, π.χ απο ενα κοπρόλιθο, πολύ σπάνια (1-2 %) η φλεγμον΄ή αναπτύσσεται στην βάση μιας νεοπλασίας. Στις πλείστες περιπτώσεις η σκωληκοειδίτιδα συμβαίνει όμως χωρίς αναγνωρίσιμη αιτία. Τα παιδιά και οι νέοι επηρεάζονται κυρίως.
Συμπτώματα: Πώς παρατηρώ ότι έχω σκωληκοειδίτιδα;
Τo τυπικό σύμπτωμα της σκωληκοειδίτιδας είναι ο πόνος στη δεξιά κάτω κοιλιακή χώρα που εμφανίζεται και επιδεινώνεται μέσα σε λίγες ώρες ή 1-2 μέρες και μπορεί να συνοδεύεται με μέτριο πυρετό, ενώ ψηλός πυρετός είναι σπάνιος στα αρχικά στάδια και παραπέμπει σε άλλες αιτίες κοιλιακού άλγους. Η εικόνα των συμπτωμάτων μπορεί να αλλάξει κατά τη διάρκεια της νόσου. Στην αρχή, μπορεί να υπάρχει απώλεια της όρεξης, προσωρινή ναυτία, ενδεχομένως εμετός με κοιλιακό πόνο γύρω από τον ομφαλό ή στην άνω κοιλία. Συχνά ο πόνος επιδεινώνεται στην συνέχεια και εντοπίζεται μόνο στη δεξιά κάτω κοιλιακή χώρα. Οι κινήσεις, ιδιαίτερα η ανύψωση του δεξιού ποδιού, γίνονται ολοένα και πιο οδυνηρές. Η διάρροια μπορεί επίσης να προστεθεί ως καθυστερημένο σύμπτωμα.
Εάν η θεραπεία δεν διεξαχθεί εγκαίρως, ενδέχεται να υπάρξει διάτρηση της σκωληκοειδής απόφυσης, η οποία οδηγεί σε προσωρινή ανακούφιση από την πίεση, ωστόσο εντός λεπτών ή ωρών εάν η φλεγμονή δεν περιοριστεί αναπτύσσεται σοβαρή κοιλιακή λοίμωξη (περιτονίτιδα) που είναι απειλητική για την ζωή του ασθενούς. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει σοβαρός πόνος σε ολόκληρη την κοιλία με γενικευμένη σύσπαση του κοιλιακού τοιχώματος (σανιδώδης κοιλία), σε νεαρά και λεπτά άτομα αυτό οδηγεί συχνά σε κοίλωμα της κοιλίας (σκαφοειδής κοιλία).
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της σκωληκοειδίτιδας;
Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η σκωληκοειδίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε κεκαλυμμένη ρήξη του τοιχώματος ή διατοιχωματική μετάδοση της φλεγμονής με τοπική συλλογή πύου (ενδοκοιλιακό απόστημα), εάν το σώμα δεν καταφέρει να περιορίσει την φλεγμονή ή την ρήξη τότε εμφανίζεται γενικευμένη κοιλιακή λοίμωξη (περιτονίτιδα) με δηλητηρίαση αίματος (σηψαιμία) που μπορεί να οδηγήσει σε σ΄υντομο χρονικό διάστημα στο θάνατο. Στις περιπτώσεις που το σώμα αντιμετωπίσει την φλεγμονή επιτυχώς αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης υποτροπής της φλεγμονής ή απόφραξης εντέρου σε δεύτερο χρόνο λόγω των συμφύσεων που αναπτύσσονται από το σώμα στη φυσιολογική διαδικασία επούλωσης.
Λόγω των σύγχρονων αντιβιοτικών και της έγκαιρης χειρουργικής θεραπείας, η σκωληκοειδίτιδα έχει χάσει τη φρίκη της αλλά δεν πρέπει να υποτιμάται! Συγκεκριμένα, η αναγνώριση της σκωληκοειδίτιδας – ιδανικά ήδη στα πρώτα στάδια – και η έγκαιρη αντιμετώπιση μειώνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η λήψη του ιστορικού και η κλινική εξέταση από έμπειρο χειρουργό θέτει στις πλείστες περιπτώσεις την υποψία για ύπαρξη σκωληκοειδίτιδας ενώ σε τυπικές περιπτώσεις είναι αρκετές για να τεθεί η διάγνωση, συμπληρωματικές εξετάσεις συμπεριλαμβάνουν τις εξετάσεις αίματος και το υπερηχογράφημα. Εάν η διάγνωση δεν είναι σαφής σε ασθενείς μέσης και μεγάλης ηλικίας όπου η πιθανότητα ύπαρξης άλλων αιτιών κοιλιακού πόνου είναι αυξημένη τότε διενεργείται αξονική τομογραφία. Εάν αυτή δεν είναι δυνατή σε εύλογο χρονικό διάστημα τότε η υποψία και μ΄όνο ύπαρξης σκωληκοειδίτιδας είναι ένδειξη για διαγνωστική λαπαροσκόπηση.
Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δύσκολο να γίνει διάκριση της σκωληκοειδίτιδας με μια απλή λοίμωξη του γαστρεντερικού (γαστρεντερίτιδα) ή ειδικά στις γυναίκες με ασθένειες εσωτερικών γεννητικών οργάνων (ειδικά φλεγμονή στους σάλπιγγες και ωοθήκες). Επιπλέον η ταυτόχρονη ύπαρξη εγκυμοσύνης περιπλέκει την διάγνωση. Επομένως, συχνά είναι απαραίτητη μια πρόσθετη αξιολόγηση από έμπειρο γυναικολόγο.
Ποιές θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν;
Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί μέχρι σήμερα την κύρια θεραπευτική επιλογή, καθώς είναι η μόνη θεραπεία που λύνει οριστικά το πρόβλημα μέσω αφαίρεσης της σκωληκοειδής απόφυσης (τυφλό). Αυτή γίνεται μέσω λαπαροσκόπισης, που έχει πλέον καθιερωθεί και μπορεί να θεωρηθεί ως χειρουργείο ρουτίνας για τις μη επιπλεγμένες περιπτώσεις. Ακόμη και σε περιπτώσεις εκτεταμένης φλεγμονής των παρακείμενων ιστών όπου η αφαίρεση ενός τμήματος του εντέρου είναι επιβεβλημένη αυτή μπορεί να γίνει πλέον στις πλείστες περιπτώσεις επίσης λαπαροσκοπικ΄α.
Όταν η διάγνωση γίνεται καθυστερημένα με αποτέλεσμα να έχει γίνει ήδη διάτρηση της σκωληκοειδής απόφυσης με σχηματισμό αποστήματος, αν δεν υπάρχει γενικευμένη φλεγμονή της κοιλίας (περιτονίτιδα) μπορεί να ακολουθηθεί σε πρώτο στάδιο η συντηρητική θεραπεία μέσω αντιβίωσης και παρακέντησης αποστήματος υπό ακτινολογικό έλεγχο. Σε δεύτερο χρόνο συνίσταται η χειρουργική αφαίρεση της σκωληκοειδής απόφυσης.
Η αποκλειστικά συντηρητική θεραπεία μέσω αντιβίωσης σε περιπτώσεις απλής σκωληκοειδίτιδας έχει κερδίσει έδαφος τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω τελευταίων ερευνών που έχουν δείξει σε μεγάλο ποσοστό παρόμοια αποτελεσματικότητα με την χειρουργική θεραπεία έτσι ώστε να μπορεί να θεωρείται πλέον ώς μια εναλλακτική θεραπεία. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ απλής και επιπλεγμένης σκωληκοειδίτιδας μέσω αξονικού τομογράφου και ο ασθενής να παρακολουθείται αρχικά εντός κλινικής καθώς ένα ποσοστό αυτών των ασθενών θα χρειαστούν τελικά χειρουργείο παρά την αντιβιοτική θεραπεία. Σύμφωνα με αυτές τις έρευνες μέσω αντιβιοτικής θεραπείας ένα 70% των ασθενών με μη επιπλεγμένη σκωληκοειδίτιδα μπορεί να αποφύγει το χειρουργείο μέσα στο πρώτο χρόνο. Καθώς οι έρευνες είναι πρόσφατες δεν είναι γνωστό ακόμη το ποσοστό των ασθενών που τελικά θα χρειαστούν χειρουργείο στο μέλλον. Επιπλέον σε περιπτώσεις χειρουργικής αφαίρεσης της σκωληκοειδούς απόφυσης λόγω σκωληκοειδίτιδας σε ένα ποσοστό 0.1-0.2% γίνεται διάγνωση καρκίνου της σκωληκοειδής απόφυσης που σε περιπτώσεις συντηρητικής θεραπείας με αντιβίωση δεν θα γινόταν αντιληπτός.
Πόσο καιρό μένετε στο νοσοκομείο;
Η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο εξαρτάται από την έκταση της φλεγμονής και της θεραπείας και είναι μεταξύ 2 και 5 ημερών. Σε σπάνιες περιπτώσεις απαιτείται παραμονή μεγαλύτερης περιόδου.